| |
| In 1616
wordt voor het eerst een Jood in de rijksvrije heerschap Anholt genoemd. Omstreeks 1730
beschikten de Joden in Anholt over een synagoge, vermoedelijk een gebedsruimte in een
woonhuis. Aan het begin van de 19e eeuw werd in Anholt in het gebied Dwarsefeld dichtbij
de Nederlandse grens een Joodse begraafplaats
aangelegd. De eerste grafsteen hierop dateert van 1821. In hetzelfde jaar zijn in een
inwonersregister in Anholt 10 Joden vermeld, onder wie een slager en twee kooplieden. |
| In 1831
bouwden de Joden in Anholt aan de huidige Niederstraße een synagoge. |
| In
Isselburg was geen synagoge. De Joden daar onderhielden echter nauwe contacten met de
Joden in Anholt en werden ook op de begraafplaats in Dwarsefeld begraven. |
| Over
vernielingen in de zgn. Reichskristallnacht op 9/10 november 1938 is uit Anholt, Isselburg
en Werth niets bekend. |
In 1938
woonden nog Fanny en Hermann Sander met hun zwager Julius Leffmann in de Deichstrasse.
Hoe groot de isolatie was, waaraan het gezin Sander onder het nationaal-socialisme was
blootgesteld, schildert een buurvrouw (vertaling): |
|
„Wanneer
mevrouw Sander met de trein van familiebezoek uit Bocholt kwam, wachtte ze, ‘om
niemand te storen‘ op het station tot iedereen weg was. Toen ben ik er extra naartoe
gegaan om haar te groeten. Ze was daar heel dankbaar voor". |
|
Als
laatste Joden uit Isselburg ontkwam de veehandelaar Sander met zijn gezin voor het begin
van de oorlog nog over de nabijgelegen grens met Nederland.
Clara Cussel meldde zich als laatste
Joodse inwoonster van Anholt op 25 september 1939 af wegens vertrek naar Emmerich. Van
daar werd zij in december 1941 naar het „Reichsjudenghetto" Riga gedeporteerd.
Hier is zij vermoord.
Op 11 december 1941 werden Fanny
Sander en Julius Cleffmann uit Werth naar het "Reichsjudenghetto" in Riga
gedeporteerd. Daar zijn zij vermoord.
In totaal werden tien Joodse vrouwen en mannen uit Isselburg, Anholt en Werth slachtoffer
van de sjoa. |
| De
synagoge in Anholt werd op 22 maart 1945 bij een bomaanval verwoest. Op
18 september 2005 werd een gedenkteken
onthuld aan
het gebouw van de Volksbank Emmerich-Rees eG., filiaal Anholt, Niederstraße
40.
|
| |
